NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
عِيسَى بْنُ
حَمَّادٍ
أَخْبَرَنَا
اللَّيْثُ
عَنْ يَزِيدَ
بْنِ أَبِي حَبِيبٍ
عَنْ
مُحَمَّدِ
بْنِ
إِسْحَقَ
عَنْ مُحَمَّدِ
بْنِ عَمْرِو
بْنِ عَطَاءٍ
أَنَّ زَيْنَبَ
بِنْتَ أَبِي
سَلَمَةَ
سَأَلَتْهُ
مَا
سَمَّيْتَ
ابْنَتَكَ
قَالَ
سَمَّيْتُهَا
مُرَّةَ
فَقَالَتْ
إِنَّ
رَسُولَ
اللَّهِ صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
نَهَى عَنْ هَذَا
الِاسْمِ
سُمِّيتُ
بَرَّةَ
فَقَالَ النَّبِيُّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
لَا
تُزَكُّوا
أَنْفُسَكُمْ
اللَّهُ
أَعْلَمُ
بِأَهْلِ
الْبِرِّ
مِنْكُمْ فَقَالَ
مَا نُسَمِّيهَا
قَالَ
سَمُّوهَا
زَيْنَبَ
Muhammed İbn Amr İbn
Ata'dan (rivayet edildiğine göre);
Kendisine Zeyneb bint
Ebi Seleme kızının: "Kızının ismini ne koydun?" diye sormuş (O da):
Ona Berre ismini verdim, deyince,
(Zeyneb) şöyle demiş:
Rasûlullah (s.a.v.) bu
ismi yasakladı. (Nitekim) bana da Berre ismi verilmişti de Nebi (s.a.v.)
(insanı kusursuz gösteren böylesi isimlerİ vermek suretiyle); "Kendinizi
temize çıkarmayın, sizden kimin iyi olduğunu Allah daha iyi bilir"
buyurdu.
Bunun üzerine (orada
bulunanlardan biri Hz. Nebi'e: Peki onun) "İsmini ne koyalım?" diye
sordu. (Hz. Nebi) de: "Ona Zeyneb ismini veriniz" dedi.
İzah:
Müslim, edeb
Mevzumuzu teşkil eden
bu hadis-i şerifler, Hz. Nebiin "Âsiye" gibi isyan manası taşıyan
isimlerle "Berre" gibi insanın bütün suç ve günahlardan uzak olduğunu
ifade eden, insanı temize çıkaran isimleri yasaklayıp da onların yerine, sözü
geçen sakıncaları taşımayan isimleri verdiğini ifade etmektedirler.
Bilindiği gibi Asiye
"İsyankâr kadın" anlamına gelir. Cahiliyye araplan, hiçbir kusur ve
ayıbı kabule yanaşmayıp, her türlü kusur ve ayıba karşı çıkması temennisiyle
kızlarına bu ismi verirlerdi. İslamiyet gelince Hz. Fahr-i kainat efendimiz bu
isimleri yasaklamış fakat insanın nefsini temize çıkarıp nefis muhasebesinden
ve tevazudan uzaklaştıracağı korkusuyla Asiye isminin yerine "Mutîa:
itaatkâr kadın" ismini vermekten de çekinmiştir.
Yine nefsi tezkiye edip
sahibini nefis muhasebesinden uzaklaştırarak, sorumsuzluğa ve gurura
düşüreceği, endişesiyle "iyi kadın" anlamına gelen "Berre"
ismini de "kimin iyi olduğunu Allah daha iyi bilir." buyurarak
Zeyneb'e çevirmiştir. Zeyneb, zenb kökünden türemiştir. Kamusta açıklandığına
göre "zenb" kelimesi, semizleşti anlamına gelen "zenebe"
fiilinin mastarıdır. "Ezneb" ise "semiz kadın" demektir.
Zeyneb, ismi bu isimle meşhur olan manzarası ve kokusu güzel bir ağaçtan
alınmış olabileceği gibi "babanın zineti" anlamına gelen
"zeynüb" kelimesinin bozulmuş şekli de olabilir.